Inhalt

Po dziesięciu latach pobytu w Lipsku, Jan Sebastian Bach stał się najważniejszą osobą w świecie muzycznym tego miasta, aczkolwiek, patrząc z dzisiejszej perspektywy, mocno niedocenioną jako kompozytor. Bach napisał wielkie dzieła religijne związane z najważniejszymi datami liturgicznymi - Pasje wg Św, Jana i Św. Mateusza, Mszę h-moll.Trudno sobie wyobrazić by nie pragnął muzyką uczcić i ozdobić Bożego Narodzenia. Uczynił to w postaci WeihnachtsoratoriumBWV 248 czyli Oratorium na Boże Narodzenie.

Wydane drukiem libretto, jak i rękopis partytury zawierają informację, że oratorium było zaplanowane na święta Bożego Narodzenia w roku 1734-35 (od dnia Bożego Narodzenia do dnia Objawienia Pańskiego; od 25 grudnia do 6 stycznia). Stąd można wydedukować, że kompozycja powstała w miesiącach bezpośrednio poprzedzających te święta, w większości podczas Adwentu, kiedy nie wykonywano kantat w Lipsku i Bach w rezultacie miał więcej wolnego czasu.

Istotną cechą muzyki Oratorium jest kompozycja w typie tzw. parodii. Pojęcie to w teorii muzyki nie ma potocznego, pejoratywnego zabarwienia, oznacza jedynie wtórne wykorzystanie utworu muzycznego lub jego fragmentów w nowej kompozycji. Było to postępowanie dość typowe dla czasów Bacha i dla jego własnej metody twórczej. Wynikało zapewne głównie z oszczędności czasu i nakładu pracy, ale z pewnością również z chęci szerszego zaprezentowania wartościowej kompozycji, która wcześniej była wykonana tylko wobec wąskiego grona odbiorców.

Najprostszy przykład parodii znajduje się w VI części Oratorium, gdzie Bach przytoczył niemal w całości kantatę kościelną skomponowaną krótko przedtem. Jest to rzeczą wiadomą tylko dzięki niektórym partiom instrumentalnym, które zostały ponownie użyte w oratorium. Zastosowanie parodii w części I - V było dużo bardziej skomplikowane, ale można wyraźnie znaleźć dowody, że modele muzyczne pochodzą z grupy trzech kantat świeckich, skomponowanych przez Bacha w 1733 i 1734 roku (BWV 213-215).  Jest też możliwe, że Bach użył partii chóralnej z zaginionej Pasji wg Św. Marka.