Inhalt

Leo Delibes "Coppelia"

Balet w 2 aktach

Akcja rozgrywa się w małym miasteczku w Galicji w połowie XIX w.

Akt I. Plac w miasteczku. W oknie domku Coppeliusa siedzi nieruchomo piękna dziewczyna z książką w ręku; uchodzi ona za jego córkę Coppelię. Tajemnicza dziewczyna wzbudza niepokój niepokój sercu Swanildy, która zauważyła, że jej narzeczony Franz interesuje się nieznajomą. Daremnie Swanilda stara się oderwać piękną dziewczynę od książki i zwrócić na siebie jje uwagę (walc Swanildy). Gdy nadchodzi Franz, Swanilda chowa się, by obserwować go z ukrycia. Franz zaleca się do Coppelii, która niespodziewanie odpowiada mu skinieniem głowy, po czym Coppelius natychmiast zamyka okno. Teraz Swanilda ma już dowód niewierności ukochanego. Sprzeczkę narzeczonych przerywa nadejście młodzieży i wesoły taniec (mazurek). Po chwili zjawia się Burmistrz i ogłasza, że nazajutrz odbędzie się poświęcenie nowego dzwonu. Z tej okazji właściciel dworu ofiaruje posag tym dziewczętom, których ślub odbędzie się tego dnia. Swanilda wróży sobie z kłosa żyta, czy Franz ją kocha, a gdy wróżba wypada niepomyślnie, z udaną obojętnością przyłącza się do tańczących przyjaciółek (taniec słowiański, czardasz). Zapada wieczór, wszyscy się rozchodzą. Z domku ostrożnie wychodzi Coppelius, starannie zamykająć drzwi na klucz. Nagle opada go gromada chłopców; broniąc się przed nimi, stary dziwak gubi klucz i nie zauważywszy tego, odchodzi. Widziała to jednak Swanilda. Podnosi klucz i wraz z kilkoma przyjaciółkami wkrada się do domu Coppeliusa. Nadchodzi Franz; zaczyna wspinać się po drabinie do okna Coppelii, lecz płoszy go powrót Coppeliusa szukającego klucza. Widząc otwarte drzwi, zaniepokojony Coppelius wraca do domu, a uparty Franz znów wspina się po drabinie.

Akt II.
Obraz 1. Pracownia dr Coppeliusa; stoją tu lalki ludzkiej wielkości. Ostrożnie i nieśmiało wchodzi Swanilda z przyjaciółkami, rozglądając się dokoła. Swanilda, odsłoniwszy kotarę przy oknie, przekonuje się że Coppelia jest martwą lalką. Ośmielone dziewczęta uruchamiają mechanizmy lalek (taniec automatów). Rozbawione, nie spostrzegają powrotu Coppeliusa, który rzuca się na nie z laską. Przyjaciółki uciekają, Swanilda chowa się za kotarę. Lecz oto przez okno wkrada się nowy intruz, Franz. Ale Coppelius przyjmuje go uprzejmie i częstuje winem z dodatkiem narkotyku. Franz zasypia. Wówczas Coppelius przysuwa doń fotel z Coppelią i czyni magiczne zaklęcia, chcąc przenieść „fluidy życia” na swą ukochaną lalkę, aby stała się żywą dziewczyną. Istotnie, Coppelia zaczyna się poruszać, chodzić, a nawet tańczyć (walc lalki, bolero, gigue). Staje się jednak coraz bardziej niesforna, biega po pracowni, przewraca cenne lalki i stara się obudzić Franza. Wreszcie Coppeliusowi, który nie zorientował się, że lalką tą jest przebrana Swanilda, udaje się ją złapać i schować za kotarą. Gdy Franz budzi się, Swanilda wychodzi zza kotary. Gdzie ukazuje się łysa, brzydka w swej nagości lalka. Pogodzeni młodzi wybiegają, zostawiając pogrążonego w rozpaczy Coppeliusa.

Obraz 2. Dziedziniec przed pałacem we dworze. Odbywa się uroczyste poświęcenie dzwonu. Wśród dziewcząt odbierających posag jest i Swanilda z Franzem. Przychodzi również rozgniewany Coppelius. Swanilda pragnie wynagrodzić mu szkody w pracowni i ofiaruje swój posag. Właściciel dworu nie zgadza się na to i wręcza Coppeliusowi sakiewkę. Rozpoczyna się zabawa, wielkie divertissement „święto dzwonu”: Walc godzin, Taniec świtu, Modlitwa, Taniec żniwiarek, Wiejskie wesele, Niezgoda i Pojednanie (pas de deux Swanildy i Franza), ogólny galop.

Istnienie w Coppelii motywów polskich jest wynikiem zarówno sympatii kompozytora, ożenionego z Polką, jak i związków z Polską autora noweli, Hoffmanna, który przez krótki czas sprawował funkcje urzędnicze w Poznaniu, Płocku i Warszawie.